ไม่ว่าจะเป็นปัญหาสิวขึ้นรอบปาก สิวมุมปาก สิวบนปาก หรือเป็นสิวที่ปากบริเวณต่าง ๆ หลายคนมักจะสงสัยว่าเกิดจากอะไร หรือมีความกังวลใจว่าบ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพอะไรหรือไม่ ควรรักษาอย่างไรดี? ในบทความนี้หมอจึงอยากจะพามาทำความรู้จักกับสาเหตุของ “สิวขึ้นรอบปาก” ว่าแท้จริงแล้วเกิดจากอะไร สิวขึ้นปากมีกี่ประเภท รวมถึงแนะนำวิธีรักษาสิวขึ้นรอบปาก และวิธีป้องกันไม่ให้เกิดสิวขึ้นริมฝีปากในอนาคตครับ
สิวขึ้นรอบปาก
สิวขึ้นรอบปากนั้นสามารถเกิดขึ้นได้ง่ายครับ เพราะบริเวณรอบปาก ใต้ปาก ไปจนถึงคางมีความมันง่าย เนื่องจากเป็นบริเวณที่มีต่อมไขมันใต้ผิวหนังอยู่มาก จึงทำให้ผิวบริเวณรอบปากผลิตน้ำมันออกมามากเกิน ส่งผลให้เป็นสิวรอบปากและคางได้ง่าย โดยสิวขึ้นรอบปากนั้นสามารถเกิดได้ทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็น สิวอุดตัน สิวอักเสบ สิวหนอง สิวหัวช้าง เป็นต้น
สิวขึ้นรอบปากเกิดจากอะไร
สิวขึ้นรอบปาก รวมไปถึงสิวขึ้นคาง โดยส่วนมากมักเกิดจากต่อมไขมันผลิตน้ำมันออกมามากเกินไป ผสมรวมกับสิ่งสกปรก เซลล์ผิวที่ตายแล้ว หรือเชื้อแบคทีเรียต่าง ๆ จนทำให้เกิดการอุดตัน ซึ่งสิวที่ปากเกิดจากสาเหตุหลัก ๆ ดังนี้
1. ฮอร์โมนที่มีการเปลี่ยนแปลงไป
ระดับฮอร์โมนที่มีการเปลี่ยนแปลงไปสามารถส่งผลต่อการเกิดสิวขึ้นรอบปากได้ โดยเฉพาะฮอร์โมนเพศแอนโดรเจนที่เพิ่มสูงขึ้น จะมีฤทธิ์ไปกระตุ้นต่อมไขมันให้ผลิตน้ำมันออกมามากกว่าปกติ เมื่อไขมันผสมรวมกับสิ่งสกปรก หรือเชื้อแบคทีเรียที่หลงเหลืออยู่บนใบหน้า โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณริมฝีปากถึงคาง ก็อาจทำให้เกิดสิวขึ้นรอบปากได้ รวมถึงฮอร์โมนที่เปลี่ยนไปในช่วงที่มีรอบเดือน การตั้งครรภ์ หรือการใช้ยาคุมกำเนิดบางชนิด
2. ต่อมไขมันผลิตไขมันออกมามากจนเกินไป
บริเวณริมฝีปากไปจนถึงคางเป็นบริเวณที่มีต่อมไขมันอยู่มาก เมื่อน้ำมันและไขมันถูกผลิตขึ้นในปริมาณมากจนเกินไป ท่อไขมันจะไม่สามารถระบายออกได้ทันจนทำให้เกิดการตกค้างในรูขุมขน ส่งผลให้เกิดสิวอุดตัน หรือสิวขึ้นรอบปากตามมา นอกจากนี้หากต่อมไขมันผลิตน้ำมันออกมามากเกิน ยังกลายเป็นอาหารของเชื้อแบคทีเรีย P.acne อีกด้วย
3. พฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวัน
ปัจจัยเสี่ยงจากพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวันที่ทำให้เกิดสิวขึ้นรอบปากมีอยู่หลากหลายปัจจัย ดังนี้
• การใช้มือสัมผัสบริเวณปากบ่อย ๆ หากมือของเราสกปรก เชื้อแบคทีเรียที่สะสมอยู่บนนิ้วมือ ฝ่ามือ สามารถกระตุ้นให้เกิดสิวที่ปากได้
• การใช้ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวหน้า และเครื่องสำอางที่ก่อให้เกิดการอุดตันง่าย หรือก่อให้เกิดการระคายเคือง เช่น โฟมล้างหน้า รองพื้น ยาสีฟัน ลิปสติก เป็นต้น
• สิ่งของที่สัมผัสกับใบหน้าไม่ได้ทำความสะอาด เช่น ผ้าเช็ดหน้า ผ้าเช็ดตัว ปลอกหมอน เป็นต้น
• ริมฝีปากสัมผัสกับเครื่องดนตรีประเภทเครื่องเป่าบ่อยครั้ง
• สภาพอากาศ แสงแดด มลพิษ ฝุ่นควัน สามารถเป็นปัจจัยทำให้สิวผดขึ้นบริเวณรอบปากได้
• ความเครียด การนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ
ประเภทของสิวขึ้นรอบปาก มีอะไรบ้าง
ก่อนอื่นเราต้องมาทำความเข้าใจก่อนครับว่า สิวขึ้นรอบปากนั้นสามารถเกิดได้หลากหลายแบบ ทั้งสิวอักเสบ สิวอุดตัน สิวผด เป็นต้น โดยประเภทสิวที่มักพบบริเวณรอบปาก มีดังนี้
1. สิวอักเสบ
• สิวหัวหนอง (Pustule) จะมีลักษณะเป็นสิวขนาดเล็ก โดยจะมีจุดสีขาวเหลืองหรือหนองอยู่ตรงกลาง ส่วนฐานสิวจะเป็นสีแดง สิวหัวหนองมักเกิดจากการอุดตันของรูขุมขน ทั้งเชื้อแบคทีเรีย เซลล์ผิวที่ตายแล้ว และน้ำมัน รวมถึงสิ่งสกปรกต่าง ๆ ที่ผสมร่วมกัน จนทำให้เกิดเป็นสิวขึ้นรอบปาก
• สิวหัวช้าง (Nodule) เป็นสิวอักเสบที่มีลักษณะเป็นตุ่มนูนขนาดใหญ่ ไม่มีหัว แต่อาจพบหนองอยู่ภายในได้ และไม่ควรรักษาด้วยการกดสิว เนื่องจากมีการอักเสบลุกลามเข้าไปข้างในผิวหนังชั้นแท้ครับ ทำให้รักษายากกว่าสิวชนิดอื่น ๆ
• สิวไต (Nodular Acne) เป็นสิวอักเสบที่ไม่มีหัว มีลักษณะเป็นก้อนนูนแดงคล้ายสิวหัวช้าง แต่มีขนาดเล็กกว่า และอักเสบน้อยกว่า เมื่อสัมผัสจะพบว่าสิวไตมีความแข็งมาก ไม่สามารถบีบออกได้
2. สิวไม่อักเสบ
• สิวอุดตัน (Comedones) เป็นสิวไม่อักเสบ มีลักษณะนูนออกมาจากผิวหนัง ส่วนมากเกิดจากการอุดตันของรูขุมขน โดยสิวอุดตันมีทั้งหมด 2 ชนิด ได้แก่
– สิวหัวขาว หรือสิวอุดตันหัวเปิด เป็นสิวที่เกิดจากการอุดตันในผิวหนังชั้นตื้น สามารถมองเห็นหัวสิวได้ เมื่อปล่อยทิ้งไว้นาน ๆ สามารถส่งผลให้รูขุมขนกว้างขึ้นได้ เนื่องจากรูขุมขนถูกดันให้กว้างออก สิวขึ้นที่ปากชนิดนี้สามารถรักษาให้หายเองได้ครับ
– สิวหัวดำ หรือสิวอุดตันหัวปิด สิวขึ้นรอบปากชนิดนี้เป็นสิวที่ไม่สามารถมองเห็นหัวสิวได้จากภายนอกครับ แต่เมื่อสัมผัสจะรู้สึกว่ามีสิวที่ปากนูนออกมา สามารถรักษาได้ด้วยการกดสิวเพื่อป้องกันไม่ให้พัฒนากลายเป็นสิวอักเสบครับ
• สิวผด (Acne Aestivalis หรือ Acne Mallorca) เป็นสิวที่มักเกิดจากสภาพอากาศร้อน หรือแสงแดด โดยจะเป็นผดผื่นเม็ดเล็ก ๆ ขึ้นเป็นจำนวนมาก บางครั้งมีอาการคันร่วมด้วย
สิวขึ้นรอบปาก ขึ้นบริเวณไหนบ้าง
สิวขึ้นรอบปากสามารถขึ้นได้หลายบริเวณ ไม่ว่าจะเป็น สิวที่ปากเอง หรือบริเวณใกล้เคียงริมฝีปาก เนื่องจากบริเวณปากรวมไปถึงคางมักมีความมัน อีกทั้งยังสามารถเกิดจากการเสียดสีของหน้ากากอนามัยได้อีกด้วย ทำให้สิวสามารถขึ้นได้หลายประเภท เช่น สิวอุดตัน สิวอักเสบ สิวหนอง เป็นต้น โดยสิวขึ้นรอบปากสามารถเกิดได้บริเวณดังต่อไปนี้
• สิวขึ้นริมฝีปาก
• สิวขึ้นมุมปาก
• สิวใต้ปากและคาง
สิวขึ้นรอบปากแต่ละจุด ร่างกายบอกอะไร ?
นอกเหนือจากสิ่งสกปรก หรือน้ำมันที่อุดตันในรูขุมขนแล้ว สิวขึ้นรอบปากในแต่ละตำแหน่งนั้น อาจบ่งบอกได้ถึงปัญหาสุขภาพได้ ดังนี้
• สิวที่ปาก หรือคาง
หากพบว่ามีสิวที่ปาก หรือสิวขึ้นคาง อาจบ่งบอกได้ถึงระบบย่อยอาหาร กระเพาะอาหาร และลำไส้เล็กกำลังทำงานผิดปกติ สามารถเกิดจากการรับประทานอาหารไม่ตรงเวลา รับประทานอาหารที่มีรสจัดมากเกินไป ดังนั้นผู้ที่มีปัญหาสิวที่ปาก หรือคางจึงควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีรสจัด เพื่อให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้ดีขึ้น
• สิวขึ้นรอบปาก
สิวขึ้นรอบปากสามารถเกิดได้จากหลากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็น การแพ้เครื่องสำอาง ยาสีฟันที่ใช้ หรือการสวมใส่หน้ากากอนามัย หากพบว่ามีสิวขึ้นรอบปาก ไม่ควรแกะ หรือบีบสิวด้วยตนเอง ควรพบแพทย์เพื่อวางแผนรักษาให้เหมาะสม
• สิวบนปาก หรือเหนือริมฝีปาก
สิวบนปาก หรือบริเวณเหนือริมฝีปากอาจเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในช่วงก่อนมีประจำเดือน โดยผิวหน้าจะขับน้ำมันออกมามากกว่าปกติ ทำให้เกิดเป็นสิวบนปากได้ง่ายกว่าปกติ
• สิวขึ้นมุมปาก
สิวขึ้นมุมปากทั้งบริเวณด้านซ้ายและด้านขวา อาจเกิดจากฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงไป หรือในผู้หญิงที่กำลังจะมีประจำเดือน
สิวขึ้นรอบปาก รักษายังไง
สิวขึ้นรอบปากรักษาอย่างไร? ก่อนอื่นเราต้องรู้ก่อนครับว่าสิวขึ้นรอบปากนั้นเป็นสิวประเภทอะไร ชนิดไหน เพื่อจะได้รักษาสิวขึ้นบริเวณปากได้อย่างถูกวิธี และเหมาะสม โดยวิธีรักษาสิวรอบปากเบื้องต้นที่สามารถทำตามได้ง่าย ๆ ดังนี้
1. รักษาสิวขึ้นรอบปากด้วยการยาทารักษาสิว
การรักษาสิวขึ้นรอบปากด้วยการทายาสิวมักจะใช้ยาที่มีส่วนผสมที่ช่วยฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ลดการอักเสบ ช่วยผลัดเซลล์ผิวเก่า โดยส่วนผสมในยาทาเฉพาะที่ช่วยรักษาสิวขึ้นรอบปาก เช่น
• Benzoyl Peroxide เป็นยาทาเฉพาะที่ช่วยรักษาสิว มีคุณสมบัติฆ่าเชื้อแบคทีเรียต้นเหตุของการเกิดสิวรอบปาก แต่มีข้อจำกัดคือจะทำให้ผิวแห้ง หรืออาจทำให้ผิวหนังเกิดการระคายเคือง ดังนั้นควรใช้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกรเท่านั้นครับ
• เรตินอยด์ (Retinoid) เป็นกลุ่มอนุพันธ์วิตามินเอ ออกฤทธิ์ผลัดเซลล์ผิว ลดการอุดตันของต่อมไขมัน สามารถช่วยรักษาสิวอุดตันที่ขึ้นบริเวณปากได้
• ยาปฏิชีวนะ เช่น Clindamycin, Erythromycin, Dapsone เป็นต้น
2. รักษาสิวขึ้นปากด้วยการเลเซอร์
ปัจจุบันการรักษาสิวขึ้นรอบปากสามารถรักษาได้ด้วยการเลเซอร์สิว ซึ่งเป็นหัตถการที่ให้ผลลัพธ์การรักษาที่ชัดเจน ไม่มีผลข้างเคียง และไม่ทิ้งรอยแผลเป็นจากสิว รวมถึงใช้ระยะเวลาในการรักษาที่ไม่นาน นอกจากนี้การเลเซอร์สิวขึ้นปากยังสามารถใช้รักษารอยดำ รอยแดง จากสิว ได้อีกด้วย โดยประเภทเลเซอร์สิวที่นิยมใช้ เช่น CO2 Laser, Dual Yellow Laser, Pico Laser, Vbeam Laser เป็นต้น
3. รักษาสิวขึ้นรอบปากด้วยแผ่นดูดสิว
หลาย ๆ คนมักใช้แผ่นดูดสิวช่วยรักษาสิวขึ้นรอบปาก นอกจากจะเป็นวิธีที่สะดวก ใช้ง่าย และรวดเร็ว แผ่นดูดสิวยังช่วยดูดเอาสิ่งสกปรกต่าง ๆ หรือของเหลว เช่น หนอง ที่อุดตันอยู่ในผิวหนังออกมา ทำให้สิวแห้งเร็วขึ้น ลดโอกาสเกิดการอักเสบ และยังช่วยให้สิวตรงปากสมานตัวเร็วขึ้น นอกจากนี้แผ่นดูดสิวยังช่วยป้องกันการแกะ เกา บริเวณสิวอีกด้วย
4. รักษาสิวขึ้นริมฝีปาก โดยการพบแพทย์ผิวหนัง
วิธีรักษาสิวขึ้นรอบปากที่ดีที่สุดนั้นคือการพบแพทย์ผิวหนัง หรือแพทย์ผู้เชี่ยวชาญครับ เพราะแพทย์จะช่วยหาต้นเหตุของการเกิดสิวที่ปาก และช่วยวางแผนการรักษาให้เหมาะสมกับสภาพผิว และความรุนแรงของสิวในแต่ละบุคคลครับ
แนวทางป้องกันไม่ให้เป็นสิวที่ปาก
หากไม่อยากพบเจอปัญหาสิวขึ้นรอบปากซ้ำ ๆ ทาง Mvita Clinic มีแนวทางป้องกันไม่ให้เกิดสิวขึ้นปากง่าย ๆ ที่สามารถปฏิบัติตามได้ ดังนี้
• ทำความสะอาดผิวหน้าอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง หรือหลังมีเหงื่อออกมาก
• หลีกเลี่ยงการใช้มือสัมผัสรอบ ๆ ปาก เพื่อป้องกันไม่ให้สิ่งสกปรก หรือเชื้อแบคทีเรียไปสะสมอยู่บริเวณปาก
• ใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่อ่อนโยน ไม่มีสารที่ก่อให้เกิดการระคายเคือง ไม่ก่อให้เกิดการอุดตัน
• เช็ดทำความสะอาดผิวหน้า หรือบริเวณรอบ ๆ ปากให้สะอาดก่อนล้างหน้า
• หลังรับประทานอาหารควรเช็ด หรือล้างทำความสะอาดรอบ ๆ ปาก
• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ พยายามไม่เครียดมากจนเกินไป
• หมั่นทำความสะอาดสิ่งของที่ใช้บ่อย ๆ หรือสิ่งที่มักสัมผัสกับใบหน้า เช่น ผ้าเช็ดตัว ผ้าขนหนู ปลอกหมอน แปรงแต่งหน้า โทรศัพท์มือถือ รวมถึงเครื่องดนตรีประเภทเครื่องเป่า เป็นต้น
• หากต้องสวมใส่หน้ากากอนามัย ควรถอดเปลี่ยนทุก ๆ 6-8 ชั่วโมง หรือถ้าภายในหน้ากากมีความอับชื้นควรถอดเปลี่ยน เพื่อป้องกันการสะสมของแบคทีเรีย
• หลีกเลี่ยงการแกะ แคะสิวที่ปากด้วยตนเอง เพราะอาจทำให้เกิดการอักเสบมากขึ้น หรือทิ้งรอยสิวเอาไว้
คำถามที่พบบ่อย เกี่ยวกับสิวขึ้นรอบปาก ( Q & A )
Q : สิวขึ้นรอบปาก บีบได้ไหม
หากมีปัญหาสิวขึ้นรอบปาก ไม่ว่าจะเป็นสิวอุดตัน สิวอักเสบ สิวไม่มีหัว สิวหนอง หรือสิวประเภทไหนก็ตาม ไม่แนะนำให้บีบสิวออกเองครับ เพราะอาจส่งผลให้สิวเกิดการอักเสบมากขึ้น และลุกลามมากกว่าเดิม นอกจากนี้หากบีบสิวจนสิวหายแล้วอาจมีโอกาสที่จะทิ้งรอยสิว หรือรอยแผลเป็นเอาไว้ด้วยครับ
เพราะฉะนั้นจึงควรเข้าปรึกษาแพทย์เพื่อปรึกษาแพทย์เพื่อรับการรักษาที่ถูกต้อง และเหมาะสมต่อไปครับ
Q : อาหารอะไรทำให้เกิดสิวขึ้นรอบปาก
อาหารที่สามารถกระตุ้นให้เกิดสิวขึ้นรอบปากได้นั้น ส่วนมากจะเป็นอาหารประเภทนม อาหารหวาน ของมันของทอด และคาเฟอีน เนื่องจากอาหารเหล่านี้จะเข้าไปกระตุ้นการทำงานของร่างกาย ทำให้เกิดสิวได้ง่าย
สรุปเรื่อง สิวขึ้นรอบปาก
สิวขึ้นรอบปาก หรือสิวที่ปากเกิดจากหลายสาเหตุ ทั้งปัจจัยภายในและปัจจัยภายนอก ไม่ว่าจะเป็นการอุดตันของรูขุมขน สิ่งสกปรก เชื้อแบคทีเรีย การแพ้ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวหน้า หรือสภาพอากาศ ฝุ่นควัน เมื่อพบว่าเป็นสิวขึ้นรอบปากควรรักษาด้วยวิธีเบื้องต้นที่หมอได้แนะนำไป หากมีอาการรุนแรงเพิ่มมากขึ้นควรเข้าพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุ และวางแผนรักษาที่เหมาะสมต่อไปครับ
สำหรับใครที่สนใจรักษาสิวกับทาง Mvita Clinic เรามีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านการรักษาสิว และความงาม นำโดยนพ. มนตรี อุดมประเสริฐกุล ผู้มีประสบการณ์ด้านความงามมากกว่า 12 ปี ผู้ที่ต้องการรับคำปรึกษาจากหมอสามารถติดต่อได้ตามช่องทางต่อไปนี้ครับ
ข้อมูลของ เอ็มวีต้า คลินิก (Mvita Clinic)
- เปิด วันอังคาร – อาทิตย์ (ปิดทุกวันจันทร์)
- อังคาร – ศุกร์ : 11:00 – 20:00 , เสาร์ – อาทิตย์ : 10:00 – 20:00
- ตั้งอยู่บน ถนน อโศกมนตรี หรือสุขุมวิท 21 ตรงข้ามโรงพยาบาลจักษุรัตนิน ครับ
- สามารถจอดรถได้ที่ คอนโด สุขุมวิท ลิฟวิ่ง ทาวน์ ไม่มีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมครับ
- เดินทางสะดวกได้ง่ายๆ สำหรับคนที่ไม่มีรถ หรือเลี่ยงรถติด ก็มาง่ายมากๆครับเพราะร้านเรา ใกล้กับ MRT เพชรบุรี ออก Exit 2 เดินมา
- ทางถนนอโศกมนตรี ประมาณ 200 เมตร ก็ถึง M Vita Clinic แล้วครับ
เอกสารอ้างอิง
Cafasso J. (2019, October 3). What Causes Acne Around the Mouth, and How to Treat and Prevent It. Healthline. https://www.healthline.com/health/acne-around-mouth
Dixit M. (n.d.). This is what can cause those annoying pimples around the mouth. Software. https://www.skin.software/journal/pimples-around-mouth
Sissons C. (2020, April 23), Treating acne around the mouth, Medical News Today. https://www.medicalnewstoday.com/articles/acne-around-mouth
วันเผยแพร่